Sh. Axmed C/samad

https://www.youtube.com/watch?v=tJJ7TLB2gks

Darsiga 1 aad Guurka Iyo Ujeedooyinkiisa_x264.mp4 - Google Drive

                Guurku wuxuu ka mid yahay nicmooyinka waaweyn ee Ilaahay adoomadiisa ku galladaystay, ka tagistiisuna waxay qofka iyo bulshadaba ku leedahay saamayn xun. Khataraha ugu waaweyn oo ka dhasha ka dheeraanshaha guurka waxaa ka mida: 11-      Ka dheeraanshaha guurku wuxuu sababaa jirrooyin nafsi ah, sida: waali, islahadal, walwal iwm. Waxaa dhici karta in jirradaas isu badasho mid xubnaha ah oo daweynteedu adagtahay. Diraasad Maraykan ah oo cusub ayaa faa’iidaysay in guurku hagaajiyo caafimaadka miskaxda gaar ahaan dadka qaba murugta iyo isla-hadalka; sidaa darted waxaa lagama maarmaan ah inay guursadaan dadka qaba murugta, moral-jabka iyo dareenka kalinimo . 22-       Dadka aan guursan waxaa ku dhaca moral-jab ka yimaada dibu-dhaca haleelay iyo horumarka asaaggood sameeyeen; waayo dadkii ay isku ayniga ahaayeen ayaa noqday mudanayaal iyo marwooyin leh reer iyo ubad bulshadana ku dhe...

Dadku waxay ka simanyihiin inay wada jecelyihiin in la jeclaado, la qadariyo, lana ixtiraamo. Ilmuhu way jecelyihiin in waalidkood jeclaado, waalidkuna sidoo kale in ilmohoodu jeclaadaan oo qadariyaan way jecelyihiin. Waxaa la mid ah macalinka iyo ardaydiisa, ninka madaxda ah iyo dadka uu xukumo. Dhalinyaradu waxay daneeyaan in asxaabtoodu jeclaadaan oo ixtiraamaan. Ilmaha qaar baa guryohooda ka taga oo suuqa iska gala waayo waxay ka waayeen jacayl, caadifad, ixtiraam iyo amaan. Gabdhuhu marar badan waxay guursadaan niman aan qiime lahayn; waayo waxay ka maqleen wax aanay guryohooda iyo dadkooda ka maqal oo ah waan ku jeclahay iyo waad qurxoontahay!. Si gaara dadka is qaba rag iyo dumarba aad bay u qiimeeyaan in qofka ay is qabaan jecelyahay. Mid walba wuxuu ku dadaalaa in uu is jeclaysiiyo lamaanihiisa, wuxuu ku dadaalaa waxa jeclaysiinaya, wuxuuna ka dheeraadaa waxyaabaha nacsiinaya. Marar badan waxaa dhacda in gabari ninkeeda diido ama la dirirto iyadoo ku sababaynaysa ima jec...

Diinta islaamku guurka way jidaysay, xukunkiisana qayb cululmada ka mid ah waxay dheheen waa waajib qof kasta gaar u saaran, kuwana waxay dheheen waa farad-kifaayo (wax ummadda oo dhan nku waajib ah laakiin haddii qaybtood fuliso inta kale aysan dambaabayn, hadday ka wada tagaana ay wada dambaabayaan).  Waajibnimada guurka waxaa loo daliishaday: Ilaahay wuxuu yiri: “wixii dumara ee idiin suubada guursada”. Wuxuu kaloo yiri: “u guuriya kuwa xaaslaawayaasha ah ee idinka mid ah (xorta ah) iyo biddoodkiina (dadka la leeyahay) wanwanaagsan ee rag iyo dumarba ah”. Nabigu wuxuu yiri: “ Jamaca dhalinyarooy ninkii idinka mida ee kara ha guursado; waayo isagaa indhaha laabi og, farjigana ilaalin og”. Waxay dheheen culumadaas: waa awaamiir Ilaahay iyo nabigu ina siiyeen, amarka in la raacana waa waajib. Laakiin culumadu waxay u badantahay in la kala qaado: 1.        “Ninka guurka u baahan ee awooda, isla markaana aan xaaraan isaga baqayn inuu guursado...

Islaamku siyaabo kala duwan ayuu dadka ugu boorriyey guurka, waxaana ka mida: 1. Wuxuu sheegay inuu guurku ka mid yahay dhaqankii (sunnadii) rushusha. Alle wuxuu yiri: “ waxaan hortaa soo dirnay rusul, waxaana u samaynay xaasas iyo ubad”.  Bukhaari iyo Muslim waxay ka wariyeen Anas inuu yiri: seddex nin baa yimid guryihii nabiga  صلى الله عليه وسلم iyagoo weydiinaya cibaadada nabiga, markii loo sheegay ayay yaraysteen, waxayna dheheen annagu xaggee ka joognaa nabiga, isaga dambigiisii hore iyo dambigiisii dambeba waa loo dhaafaye. Midkood wuxuu yiri: anigu habeenkii ayaan tukanayaa waligey, midna wuxuu yiri: anigu samankoo dhan waan soomayaa mana afurayo, midna wuxuu yiri: aniguna naagaha ayaan isaga dheeraanayaa oo waligay ma guursanayo. Nabiga ayaa u yimid oo ku yiri: “ma idinkaa kuwa sidaa iyo sidaa yiri?. Wallaahi aniga ayaa idiinku Alle ka cabsi badan, idiinkuna taqwo badan, laakiin waan soomayaa waana afurayaa, waa tukanayaa waana seexanayaa, dumarkana waan guursan...

1- waa in ummadda muslimka ah ka nabadgasho afkaaga iyo addinkaaga oo aadan midna ku waxyeelayn naftooda, maalkooda iyo sharaftooda. 2- waa in aad ula dhaqantid sida naftaada adoo ka duulaya xadiiskii nabiga ee ahaa "qofkiin mu'min noqon maayo ilaa uu walaalki la jeclaado waxa uu naftiisa la jecelyahay" ogow walaalku waa walaalka diinta. 3- darajada seddexaad waxaa weeye inaad walaalka naftaada wax uga doortid oo aad u hurtid waxaad aad ugu baahantahay. Haddaba adiga oo xasiloon si dagan uga fakar ninka oranaya: diinta iyo ehelkeeda ayaan wax u tarayaa oo wax uu muslimiinta y tara iska daaye ay ka maan heli waayeen.

Salaadda marna lagama tagi karo, qof muslim ah inay salaadi ka tagto waxay ku imaan kadhaa labo xaaladood mid: in hurdo la tagtay oo kolkuu tooso ayuu horay ka tukanayaa iyo inuu hilmaamo oo markuu xusuusto ayuu horay ka tukanayaa. Wixii labadaa ka soo haray wax ka soo qaad maleh. Dadkeenu si ay salaadda uga tagaan waxay ku marmarsoodaan waxyaabo  badan oo aan salaada looga tagi karin, sida: dharku iima daahirsana, maryo ma haysto, biyuhu waa qabow iyo wax la mida. Dadka degan goobaha qabowga ah haddii biyuhu aad u qabowyihiin oo aanay heli karin waxay ku kululaystaan, ayna waxyelaynayaan caafimaadkooda waxaa u furan inay booraystaan oo tukadaan laakiin ninkii magaalo dagan waa inuu diyaarsado biyo diiran oo uu ku weysaysto xataa hadaan gurigu lahayn biyo-kululeeye waa inuu ku kululaysto dabka wax lagu karsado ama uu soo iibsado biraha korontada la suro oo biyaha lagu dhexrido iwm.

Waa kulan xagaagii lagu qabtay Garoowe oo ay ka soo qaybgaleen maamulayaasha macaahida, qaar ka mida macalimiinta, madaxda Raabidada macaahida, culumo iyo masuuliyiin ka tirsan golaha fulinta jamaacada Al-ictisaam iyo Mu'assasada Alminhaaj http://raabida.net/index.php?option=com_content&view=article&id=119%3A2012-12-03-14-01-37&catid=4%3A2011-10-07-07-57-06

Imaamyada Masjid xaraamka iyo masjidka nabiga صلى الله عليه وسلم askar ayaa dadka ku soo yaacaya ka celisa markay masjidka galayaan niyo markay ka baxayaan. Sababtu waxaa weeye jacaylka iyo xiisah a muslimiintu u hayaan culumada gaar ahaan imaamyada xarameynka; si aanay dadweynaha qiiraysan u waxyeelayn imaamyada ayaa laga celiyaa dadka ku soo qamaamaya. Habeen hore markii Sheekh Maxamed Cumar Dirir Muxaadarada ka jediyey Masjidka Al-nuur ee magaalada Jigjiga ayaa dadweynihii rag iyo dumarba masjidkii soo buuxdhaafiyeen oo dadka qayb dibada ku tukatay, kuwa farabadana muxaadarada ka dhagaysaneyeen banaanada iyo waddooyinka masjidka ku xeeran. Markii Sheekhu Darsigii dhameeyey oo cishihii la tukaday ayaa dadweynihii Sheekhii ku soo qamaameen gaar ahaan dhalinyarada oo masjidka u badnaa. Waxay noqotay in mixraabka la galiyo oo dadka makarafoonka lagala hadlo inay iska baxaan, loona sheego in sheekhu soo noqon doono laakin cidna hadalkaas dhag jalaq uma siin!. Waxaan soo jeediyey in l...

Waa xadiis nabigeena ka sugnaaday oo xambaarsan macne aad u weyn gaar ahaan dhinaca akhlaaqda oo uu xadiis kale ku sheegay in loo soo diray dhamaystirkeeda. Mowduuca xadiisku ka hadlayo ee xishoodkuna wuxuu ka mid yahay akhlaaqda qaybaha ugu muhiimsan; waayo iimaanka ayuu ka mid yahay oo sida iimaanku qofka u amro walxaha wanaagsan ayaa xishoodkuna u amraa, sida uu uga reebo waxyaabaha xunxuna wuu uga reebaa. Waxaa kale oo nabigu sheegay in aanu xishoodku waxaan khayr ahayn keenin. In xaqa laga aamuso ama baadil lagu aamusana xishoodka ka mid ma aha. Ugu dambayn waxaa inoo balan ah rag iyo dumar, yar iyo weyn, culumo iyo caamo in aynu xishodka laasimno gaar ahaan inaan Rabbigeen ka xishoono, waxa uu inaga reebayna aynu darti uga dheeraano.

Qoyskaaga dacwada u kaasho Rabbi ayaa muslimiinta faray inay dadka diinta ugu baaqaan iyagoo ay dar Alle ka tahay, cilmi iyo xikmadna adeegsanaya. Taa waxaa ka dhalanaya in muslimka diinta ku baaqaya uu u adeegsado diinta fidinteeda iyo difaaceeda wax kasta oo Ilaahay uu siiyey, sida: cilmiga, caqliga, khibrada, xoogga, xoolaha iyo jaaha. Waxaa kale laga doonayaa inuu wanaagga u kaalmaysto muslimiinta oo dhan gaar ahaan dadka dad u xiga ee qaraabada ah. Ahmiyadda arrintaas leedahayna waxaa muujinaya sida Rabbigeen rasuulkeena صلى الله عليه وسلم u amray inuu qaraabadiisa ugu dhow u digo; waayo qofku marka uu kaalmo ka haysto dadka dad u xiga waxqabadka ka sokow wuxuu helayaa kalsooni. Dad badan baa khayrka ka shaqeeya laakiin khayrku iyaga ayuu ku koobanyahay, xaasaskooda iyo ubadkooda midna kama qaybgaliyaan. Waa hubaal inuu wixii adduunyo ah reerkiisa u hormarin lahaa, waxaana la hubaa inay aakhiradu ka khayr badan tahay adduunyada, caqliga saliimka ahna wuxuu keenayaa inaad eh...

Gooni isu-taagga tuulooyinka iyo jifooyinka Jifo walba waxay laamiga ka dhisatay tuulo u gaara; si ay ugu noqoto xarun iyaga loo yaqaan. Tuulooyinkaas la weegaaray maaha deegaan samaysi iyo magaalo dhisasho midna ee waa ficil lagu muujinayo jiritaanka gaar ahaaneed ee jifadaas. Si kale haddii loo dhoho waa ku dhawaaqid dawlad gaara iyo gooni isu-taag ay jifadu isaga soocayso dadka kale ee dhalashada ama deegaanka la wadaaga. Si arrintaa loo xaqiijiyana jifadu waxay tuuladeeda dhigataa kaantarool ama isbaaro, dadka kalena waxay u diiddaa inay la dagaan, ilaa la wariyey in meelaha qaarkood aan loo oggolayn inuu ninka inan layaalka ah guri ka dhisto; si aanu marna gooni isu-taagga jifada u carqaladayn!. Si kastaba ha ahaatee waxaynu ku jirnaa samankii gooni isu-taagga iyo ictiraaf raadinta oo heer jifo iyo heer tuulo maraysa. Dagaalada ilaalooyinka xuduudaha Waxaa arrintaa aad u sii caddaynaya colaadaha waaweyn ee lagu hoobtay ee ka dhacay ama ka socda deegaanada q...

  Somalimirror ayaa lagu faafiyey  October 13, 2009 Axmed C/samad alwaqaar@hotmail.com           Ma yara dabinada la inoo qoolay oo aynu badankooda ku dhacnay, walina aynaan ka bixin iyo kuwa aynu hadda ku sii soconoba. Iyada oo muddo aynu ku jirnay laandayro marar kala duwan ina la kacay, xargo badana ina ku xirxiranyihiin, oo cadaaweheenu hadba meeshii uu doono ina ka cantuugayo ayaa Alle mahaddi si aan la filayn mar loo hinqaday, xargihii badnaana bar la iska gooyay, waa kacdoonkii maxkamadaha’e. Raggii aynu siriqda ugu jirnayna kolkaasey kala orod iyo xarga xiris hor leh bilaabeen. Haddaba ku noqon mayno dabinadii cadaawuhu inuu dhigay xilliyadii hore ha fuleen ama yaanay fuline, waxaynu se eegaynaa qaar ka mida xargaha la inoo daadshay kacdoonkii maxkamadaha ka dib iyo sidaynu ugu daadanay. Sidii aynu ugu haysanay inaynu xargihii wada goosanay, hadda ka dibna aynu rag wax la qaybsan do...

Illaa Maraykankana waa lagu dhintaa! Caawa ayaan kulanay Sheekh Maxamed Idriis oo xalay ka yimid Maraykanka. Warbixintii ayuu ku daray usbuucaan ilaa shan qof oo Soomaali ah baan xabaalnay. Wuxuu sii raaciyey dalka waa la dagay oo qabuuro badan baan ku leenahay. Wuxuu sheegay shanta qof in labo shil gaari ku dhimatay, seddexda kalena ay jirrooyin kala duwan sababsadeen. Waxaa markiiba miskaxdayda ku soo dagdagtay dadka Maraykan iyo meelaha la mida u dhoofaya in aysan miskaxdooda ku soo dhicin inay meesha ku dhiman doonaan markay baadigoobka ugu jireen dhoofka. Miskaxdu way sii taraaraxday oo waxay meesha soo dhigtay dadka dhoofay badankoodu inay filayeen maalinta ay dhulkaas cagaha dhalaan inay ugu dambayso busaarad, jirro iyo dhibaato adduun oo dhan. Waxaa dhab ah in xaqiiqadu sidaas ka duwanaatay oo meesha loogu tagay geeri qabri la'aan ah!; waayo qabriga hal qof lagu xabaalo wuxuu kuugu fadhiyaa lacag u dhaxaysa seddex kun ilaa shan kun oo dollar!. Waxaan ogaaday meesha ...

Alle ha u naxariistee waxaa maanta 12 duhurnimo ku geeriyooday magaalada Kampala Sheekh C/wali C/laahi Aamin (C/wali Kampala) oo ahaa Sheekhii jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalka Uganda. Waxaan Sheekha Ilaahay uga baryayaa inuu u dambidhaafo una naxariisto. Waxaan kale oo aan halkaan tacsi uga dirayaa dadkii uu sheekhu ka tagay: caruurtiisa, xaasaskii, eheladii, ardaydiisii, asxaabtiisii , maamulka iyo jamaacada markazka Altowxid, jaaliyadda Soomaliyeed ee Oganda iyo guud ahaan dadweynaha Soomaliyeed ee uu sheekhu ka geeriyooday gaar ahaan culumada iyo ducaadda ay muddada dheer ku wada jireen camalka dacwada. Ilaahay waxaan dhamaantood uga baryayaa in uu siiyo sabar iyo ajar-xisaabsi. Waxaan kale oo kula dardaarmayaa xigtada Sheekha ha ahaadeen warasadiisa, ardaydiisa iyo asxaabtiisa ay isu kaashan jireen dacwada iyo khidmada jaaliyadda inay halkii ka sii wadaan, siina labanlaabaan khayrkii ay sheekha wada qaban jireen. Ilaahay waxaan ka baryayaa inuu ka dhigo Sheekha ubadkiisa ...

I daaya kiiladiiba Qariid baad ku dhamaysateene! Nin qurbe-joog ah ayaa gabar guursaday. Markuu muddo maqanaadaba intuu yimaado ayuu inanta hotel la dagaa!. Shalay buu nin saaxiibkay ah ku yiri: ninyohow hotel aan aroos ku dhigto ii soo qabo, rag 40 ahna ii soo balami. Wuxuu ugu jawaabay berigii hore sonkorta kiilo kiilo ayaa loo soo miisan jirey. Marka guriga la keeno ayaa ciyaalku hooyadood ku soo yaaci jireen iyagoo dhahaya: hooyo iigu shub (sonkor ay qariidaan bay doonayaan). Kolkaas bay midba xoogaa sacabka ugu shubi jirtey. Markay ku soo noqdaan ayay ku oran jirtay: war idaaya kiiladiiba qariid baad ku dhamayseene. Haddaba hebelow maxaa aroos ah wixiiba qariid baad ku dhamaysaye!. Qisadaan iyo jawaabta saaxiibkay ninka siiyey waxyaabo badan bay isoo xusuusisay, waxaana garwaaqsaday inay jiraan waxyaabo badan oo qariid lagu dhamaystay. Waxaa ka mida cilmiga, dhaqaalaha, siyaasadda, qoyska, sharfta iyo sumcadda iwm. Nin baa beri hore nagu yiri: " soomaalidu caajilka a...

Carruurtaada iyaga oo yaryar sidee xilkas uga dhigi kartaa?? Dad badan bay la tahay ilmuhu in aanay waxba fahmayn oo aan la isku dhibin carbintooda ama sare u qaadista garaadkooda iyo xilkasnimadooda ilaa ay weynaadaan. Soomaalida waxaa dhaqan u ah in ay ilmaha ka eryaan golayaasha dadka waaweyn ku kulmaan. Waxay ku dhahaan: ordaya ka taga dadka waaweyn!. Dadkeenu ma dareensana in afka ilmuhu ku ... hadlo uu erey erey u bartay isaga oo aad u yar, ka dibna uu gaaray heer uu si faseex ah ugu hadlo isaga oo aan 2 ama 3 sano gaarin!. Ogow afkaas cidi ma barin ee wuxuu ku bartay la joogista dadka waaweyn iyo jilitaankooda!. Haddaba ogow in ilmuhu dadka waaweyn ka baranayo cilmi, caqli, waayo-aragnimo, akhlaaq, habnololeed iwm isaga oo aan cidina si gaara isugu mashquulin fahansiinta iyo barista arimahaas. Carabtu ilamaha iyaga oo labo sano jira ayay golaha soo fariisiyaan, waliba waxay ka qaybgaliyaan dooda dhexmaraysa dadka waaweyn; si uu ugu tababarto. Tan kale waxaa loola ha...

Seddex iyo soddon qiso oo rasuulka ka sugnaaday              Tusmada kitaabka   Mowduuca                                                Bogga 1. Tusmo ……….………………………………1 2. Ducada Furfurashada ……………………..4 3. Mahadnaq …………………………………..6 4. Gogoldhig ……...……………………………7 5. Hordhac ...……....…………………………..12 6. Nabi Ibraahiim, Xaaskiisa Iyo boqorkii faajirka ahaa ...............................................................17 7. Habar khayrka aad ugu hanweyn ..............26 8. Dhagaxii la cararay maradii Nabi Muuse.. 33 9. Qorraxda oo Ilaahay Nebi Yuushac u joojiyey ..38 10. Samirkii Nabi Ayyuub ..………......……......44 11. Labo dumara oo mid wiilkeedii Yey ka cunay …52 12...