Qormadaan muddo dheer ayaan ku taamayey Laakiin fursad uma helin maanta ka hor. Waxaa igu bixiyey qormadaan loolanka aan jidka iyo jihada midna lahayn ee siyaasiyiinta Soomaaliyeed qiime tiray, isla markaasna sii kala fogeeyey bulshadii awalba qaybsanayd.
Intaa waxaa sii dheer in dadkii xilka ummadda u hayey iyagu isku mashquulaan, ayna loolankaas darti u dayacaan hawlihii ay hayeen. Dhinaca kalena ay Isu isticmaalaan awooddii dowladda iyo xooleheedii, sumcaddii dalka iyo dadkana ay foolxumeeyaan. Waxaa Kaloo xusid mudan in si loo kala adkaado nin walba ama koox kasta ay gaashaanbuuraysato dowlado iyo ururro shisheeye, ayna dhici karto inay xoolihii ummadda ku laaluushaan ama uga tanaasulaan mabaadi' ama xuquuq ummaddu leedahay.
Haddaba waxaa is weydiin leh sababaha keenay in madaxda soomaaliyeed caadaystaan loolan iyo isqabqabsi joogto ah oo raggii isku kooxda iyo isku aragtida ahaa maalmo ka dib isku mashquulaan?.
Dhaqanka soomaalidu wuxuu ahaa in xilliga barwaaqada ee ay joogsadaan dhaaminta iyo aroorintu carruurta iyo dhallinyarada xoolaha raaca isu yimaadaan oo ay isugu baxaan lagdan, bootimaalaysi iyo tartan (orotan). Dadka waaweyn ee carruurtaas weheliya way hareera fariistaan oo daawadaan, waliba ilmaha way isku diraan iyaga oo dhahaya: lagdama, is gala, labadiina kee adag, sanka ka taabo, aabbahaa waranka gaalaad ka bixi, ma ka baqaysaa iwm. Haddii midkood gabbado midka kale ayaa lugu diraa oo sanka ayuu ka taabtaa ama si kale ayuu u daandaansadaa; si lagdanka loogu khasbo.
Lagdankaas iyo baratanada kale ee xilliga barwaaqada miyiga ku dhexmara carruurta iyo dhallinyarada dharagtay ee ciyaarta iyo madadaalada u baahan wax dhibaato ah oo ka badan ilmo mar jaba kama dhici jirin, wax shaqo ahna kuma dayacmi jirin, cid kalena dhibaato kama soo gaari jirin.
Haddaba waxaa hubaal ah in madaxda soomaalida dhammaantood ama badankoodu soo mareen dhaqankaas iyo noloshaas, ayna ku tababarteen lagdan iyo baratan lugu jimicsado oo aan wax dhibaato ah u geysan kuwa lagdamaya iyo dadka xiriirka la leh midna. Taas waxay keentay inay u xiisaan lagdankii iyo loolankii markay ladnaan dareemaan iyaga oo aan tixgalin sumcad xumida kasoo gaaraysa, dhibaatada ummaddooda soo gaaraysa iyo shisheeyaha ay gacanta usii galayaan. Waxaas oo dhan waxaa uga xiiso badan inuu guuleysto iyo inuu raggay is hayeen boorka uga tagey.
Waxaa kale oo loolankaan qayb ka qaadanaya waxa loo yaqaan Beesha caalamka oo iyagu siyaasiyiinteena ku dhiirrigaliya inay lagdamaan, kolkay is galaana daawada oo mid walba ku dhaha adigaa gar leh, waana kula jirnaa ee ninka iskaraw. Waa dhaqan shabbaha hareera fariisigii iyo isku juqayntii dadka waaweyn u samayn jireen carruurta lagdamaysa.
Dhinac kale labada nin ama labada kooxood ee lagdamaya waxaa la kala safta reeraha ay ka dhasheen ama gobolada ay kasoo jeedaan iyaga oo u arkaya haddii ninkii ka dhashay laga adkaado in iyaga oo dhan la lagdaday. Dadka waaweyn ee daawadayaasha ah ha ahaadeen shisheeyaha ama sokeeyaha labada kooxood la kala safane waa moogyihiin ama waa is moogaysiinayaan dhibaatada loolankaan u leeyahay dadka iyo dalka Soomaaliyeed iyo diintaba.
Gabagabadii wada aragnay dhibaatada uu inagu hayo hurdanka iyo lagdanka joogtada ah ee siyaasiyiinteena, waana ogaanay sababta ay sidaas u noqdeen ee aynu u wada fakarno sidaynu u kala saari lahayn dhaqan carruureedkii miyiga iyo hab-dhaqanka hoggaankeena siyaasadeed.
Comments
Post a Comment